Gırtlak (Larinks): Yapısı ve Kanserle Mücadele

İnsan vücudu, birçok karmaşık organ ve sistemle bir araya gelir, ve bu organlardan biri gırtlaktır. Gırtlak, yutaktan sonra bulunan boyun bölgesinde yer alan bir organdır ve soluk borusuna giden yolun önemli bir parçasını oluşturur. Ayrıca, gırtlak içinde ses tellerine ev sahipliği yapar. İçinden geçen hava, ses tellerini titreştirir ve bu titreşim sonucu oluşan ses, ağız boşluğunda ve burunda yankı yaparak işitilebilir hale gelir.

Gırtlak kanseri, 100 bin kişinin yaklaşık 5’inde görülen bir kanser türüdür. Bu kanser, gırtlak bölgesindeki bazı hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu tümör oluşturur. Gırtlak kanserinin en önemli risk faktörlerinden biri sigara kullanımıdır. Sigara içenlerin, sigara içmeyenlere göre bu kansere yakalanma olasılığı yaklaşık 20 kat daha fazladır.

Gırtlak kanserinin nedenleri arasında sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı önemli bir rol oynar. Aşırı alkol tüketimi de risk faktörlerinden biridir ve özellikle sigara ile birlikte kullanıldığında kanser riski daha da artar. Bu tür kanserlerin oluşumunda kötü beslenmenin etkisi de göz ardı edilmemelidir.

Bunun yanı sıra, ağaç işleri, boya sanayii, petrol ürünleri ve benzeri alanlarda çalışan kişilerde bu kansere daha sık rastlanır. Reflü, gırtlak kanseri riskini artıran başka bir etken olarak kabul edilir. İnsan papilloma virüsü (HPV) de gırtlak kanserinin nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir.

Gırtlak kanserinin belirtileri arasında ses kısıklığı ve ses kalitesinde değişiklikler yer alır. Ancak bu belirtilerin gözlemlenebilmesi için tümörün ses tellerinin üzerinde veya başka bir bölgede oluşarak ses tellerine etki etmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, uzun süreli ses kısıklığı, özellikle 2 haftayı geçtiğinde, bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmayı gerektirir.

Gırtlak kanserinin diğer belirtileri şunlar olabilir:

– Kulaklara ve boğaza yansıyan ağrı
– Boğazda takılma hissi
– İlerlemiş vakalarda yutma güçlüğü, nefes darlığı, kanlı balgam ve yutma sırasında ağrı

Belirtilerden biri veya birkaçı görüldüğünde, bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmak önemlidir. Doktor, tıbbi öykünüzü dinleyecek, fizik muayene yapacak ve gırtlak kanseri şüphesi varsa bazı tetkikler isteyecektir. Bu tetkikler arasında laringoskopi bulunur, bu işlem gırtlağın bir kamera ile incelenmesini içerir.

Anormal bir oluşum tespit edilirse, tümör riski taşıyan bölgelerden biyopsi alınarak kesin tanı konur. Tanı sürecinde BT (bilgisayarlı tomografi), MRG (manyetik rezonans görüntüleme), pozitron emisyon tomografisi (PET), boyun ultrasonu ve benzeri görüntüleme yöntemlerinden yararlanılabilir. Bu yöntemler, hastalığın ne kadar yayıldığı hakkında bilgi verir.

Gırtlak kanseri tedavisi, tümörün konumuna, büyüklüğüne, evresine, uzak metastazların varlığına, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Genellikle aşağıdaki tedavi yöntemlerinden biri tercih edilir:

Cerrahi Tedavi: Gırtlak kanseri tedavisinde sıkça başvurulan yöntemlerden biri olan cerrahi, birçok hastada başarılı sonuçlar verir. Erken evrede teşhis edilen hastalarda, sadece gırtlak bölümünün bir kısmı çıkarılırken, ileri aşamalarda tedaviye başvuranlarda tamamen gırtlak alınabilir. Bu ameliyatların bazılarında, hastanın rahatça nefes alabilmesi için boynun ön tarafında bir trakeostomi açılabilir. Eğer gırtlak tamamen alınırsa, bu delik kalıcı hale gelebilir. Ses kaybı yaşayan hastalar için ses protezi ve ses eğitimi ile ses kalitesi düzeltilebilir.

Radyoterapi (Radyasyon): Radyoterapi, kanser hücrelerini yüksek enerjili ışınlarla öldürerek tümörleri küçültmeyi amaçlar. Gırtlak kanserlerinde radyasyon ışınları genellikle boyun bölgesine dışarıdan uygulanır. Radyoterapi, genellikle belirli bir doz radyasyonun her gün uygulanması ile gerçekleştirilir.

Kemoterapi: Gırtlak kanseri ileri evrede olduğunda veya ameliyat mümkün değilse, kemoterapi tercih edilebilir. Cerrahi uygulanamadığı durumlarda kemoterapi ve radyoterapi kombine bir tedavi olarak kullanılabilir. Bu şekilde, organ koruma protokolü adı verilen bir tedavi modeli oluşturulur.