Ağız İçi Kanserleri: Tanı, Tedavi ve Belirtiler

Ağız, vestibulüm ve cavum oris olarak iki boşluktan oluşan bir anatomik yapıdır. Vestibulüm oris, dudakların ve yanakların iç yüzü ile dişlerin dış yüzleri arasındaki oluk biçimindeki boşluğu ifade ederken, cavum oris, önünde dişler, arkasında bademcik halkası, üstte damak ve altta ağız tabanı ile çevrili geniş bir alanı tanımlar. Ağız boşluğu, dudaklar, yanak mukoza, retromolar trigon, üst ve alt alveolar ark, ağız tabanı, sert damak ve dil gibi farklı anatomik bölgelerden oluşur.

Kanser, epitel adı verilen vücudu dışarıdan ve içeriden kaplayan tabakalardaki hücrelerden gelişen kötü huylu bir tümörü temsil eder. Kanser tümörler, etrafındaki dokuları tahrip ederek büyür, lenf bezlerine ve vücudun diğer organlarına metastaz yapabilir. İyi huylu tümörler ise genellikle çevresel dokulara zarar vermeden büyürler ve lenf bezlerine veya diğer organlara sıçramazlar.

Ağız içi kanserleri, aşağıdaki bölgelerde görülebilir:

– Ağız tabanı
– Dil
– Diş eti ve çene kemiği
– Yanak (bukkal mukoza)
– Bademcik (tonsil)
– Sert veya yumuşak damak
– Dudaklar

Ağız içi kanserlerin risk faktörleri şunlar olabilir:

– Sigara ve tütün ürünleri kullanımı
– Aşırı alkol tüketimi
– Diş çürükleri
– Protezlerin uygun olmayan yerleştirilmesi
– HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonu, özellikle tip 16-18
– Kötü ağız hijyeni
– Tütsülenmiş gıdaların tüketimi

Ağız içi kanserlerin belirtileri şunlar olabilir:

– Dudaklarda uzun süre iyileşmeyen yaralar (3 haftadan fazla sürenler)
– Ağız içinde uzun süre iyileşmeyen yaralar (3 haftadan fazla sürenler)
– Dilin serbest kenarı veya kökünde iyileşmeyen yaralar (3 haftadan fazla sürenler)
– Ağız içini kaplayan mukoza dokusunda renk değişikliği (kırmızı veya beyaz lekeler), mukoza kabarıklığı veya çöküklüğü
– Ağız içinde ağrılı veya ağrısız şişlikler
– Boyunda lenf bezlerinde şişme (kitle)
– Konuşma problemleri
– Çiğneme problemleri
– Ağrılı yutma (disfaji)
– Kulak ağrısı
– Dişlerin sallanması veya dökülmesi
– Kilo kaybı

Dil ve ağız içi tümörlerin tanısı şu yöntemlerle konulur:

– Hastanın öyküsü (yaranın ne zaman ortaya çıktığı)
– Kulak Burun Boğaz muayenesi (yaranın derinliği, genişliği ve boyun lenf bezlerinin durumu incelenir)
– Ultrason
– Bilgisayarlı tomografi (BT)
– Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
– Pozitron emisyon tomografisi (PET)
– Biyopsi ile yara dokusunun incelenmesi

Dil ve ağız içi tümörlerinin tedavisi cerrahidir. Tümörün konumuna, derinliğine ve yayılma derecesine bağlı olarak tümör rezeksiyonu yapılır ve ardından tümörün çıkarıldığı bölgenin nasıl kapatılacağı planlanır. Tümörün boyun lenf bezlerine yayılma riskine göre boyun disseksiyonu da gerekebilir. Ameliyat sonrası patoloji sonuçlarına bağlı olarak radyoterapi uygulanabilir. Uzak metastaz varsa, kemoterapi tedavisine başvurulabilir.

Cerrahi planlama şunları içerebilir:

A) Tümörün çıkarılması, tümör yeri primer olarak kapatılması, boyun disseksiyonu ve gerektiğinde postoperatif radyoterapi.
B) Tümörün çıkarılması, boyun disseksiyonu ve tümör yeri flep ile kapatılması, ardından postoperatif radyoterapi.
C) Tümörün çıkarılması, boyun disseksiyonu ve tümör yeri için uzaktan doku nakli (free flep) ile kapatılması, ve postoperatif radyoterapi.

Uzak metastaz durumunda, kemoterapi tedavisi de düşünülebilir.